Van taalbelang!

Om alle kinderen te laten schitteren, gingen we in het project na welke kleuters nood hebben aan extra taalsteun (o.a. via de Koala-screening) om vervolgens gericht in te zetten op kwaliteitsvolle interacties voor alle kleuters en in het bijzonder de risicokleuters. Lerarenopleiders, studenten en basisscholen staken de handen uit de mouwen om concrete educatieve materialen en werkvormen uit te werken en uit te proberen die ingezet kunnen worden tijdens voorlezen en andere leesbevorderingsactiviteiten, bij begrijpend luisteren en woordenschatverwerving. Ook binnen het curriculum voor leraren kleuteronderwijs ging nog meer aandacht naar zorg voor kleuters met nood aan extra taalsteun.

“Tijdens dit thema deden we voor de eerste keer bewust aan preteaching, door het verhaal eerst in kleine groep aan enkele zorgkleuters te vertellen. De betrokkenheid bij het verhaal was bij de meeste kleuters beter. De preteaching gaf hun meer zelfvertrouwen om actief te vertellen. Het was natuurlijk ook een thema dat ze zelf gekozen hadden, dus de betrokkenheid kan daardoor ook hoger geweest zijn.” (A., beleidsondersteuner)

Bekijk hier de beknopte voorstelling van het projectplan van deze hogeschool (Show & Tell – Kick-off en netwerkevent KKGK 11 mei 2022).

Output van het project

Lees hier een good practice over het werken vanuit een prentenboek en over het samenbrengen van studenten en leraren in een vormings- en uitwisselingssessie.

Lees hier enkele getuigenissen van deelnemende basisscholen.

Bekijk hier het ontwikkelde schema voor luisterstrategieën. Laat je ook inspireren door deze lijst van thema’s en mogelijke vragen bij collegiale visitatie (hospiteren) (bekijk hier).

Uitgebreide beschrijving van project

Wie?

– 4 basisscholen met vragen en uitdagingen rond taal en kansarmoede, vaak naar aanleiding van een toenemend aantal meertalige kinderen uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen

– 4 laatstejaarsstudenten kleuteronderwijs aan Arteveldehogeschool die in die scholen een jaar lang stage lopen en hun bachelorproef doen rond taal en warme leerkracht-kindrelaties

– 3 docenten (didactiek) Nederlands uit de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs

Doelen

Twee strategische doelstellingen:

Versterking van effectief taalonderwijs en warme leerkracht-kindrelaties op de basisschool en het versterken van deze competenties bij toekomstige leraren kleuteronderwijs en lager onderwijs.

Daaraan zijn vier verplichte operationele doelen verbonden:

De deelnemende basisscholen versterken hun visie op de taalscreening KOALA als onderdeel van het talenbeleid van de school.
De deelnemende basisscholen versterken hun competenties om een krachtige taalleeromgeving te realiseren.
De deelnemende basisscholen versterken hun competenties om warme leerkracht-kindrelaties te realiseren.
De deelnemende lerarenopleiders optimaliseren hun curriculum met betrekking tot talenbeleid.

Verder is er ook een operationeel doel naar keuze:

De studenten die stagelopen op de betreffende basisscholen versterken hun competenties m.b.t. effectief taalonderwijs en warme leerkracht-kindrelaties in de basisschool.

In overleg met de participerende scholen werden deze subdoelen geformuleerd:

De scholen introduceren hardopdenkend voorlezen en interactief voorlezen als methodieken om het begrijpend luisteren te verbeteren.
De leerkrachten brengen het modelen van strategieën voor begrijpend luisteren in de praktijk.
De leerkrachten werken geïntegreerd aan woordenschatverwerving binnen een belangstellingscentrum, thema of project: voorbewerken, semantiseren, consolideren en controleren.
De leerkrachten selecteren gericht doelwoorden.
De leerkrachten werken met woordenschatroutines, grafische modellen en coöperatieve werkvormen om de woordenschat van de leerlingen uit te breiden.
De leerkrachten zetten in op kwaliteitsvolle interacties gericht op leesmotivatie en warme leerkracht-kindrelaties.

Versterking van de professionele leergemeenschappen in de basisschool en tussen lerarenopleidingen en basisscholen.

Aan al die doelen was ook een achterliggende doelstelling gekoppeld:

Versterking van de beroepstrots van leraren in spe: we dragen bij aan een positieve beeldvorming van het lerarenberoep én waardering voor het lerarenberoep

Aanpak

Regie bij de scholen: vertrekken vanuit de noden van de school – doelen en acties formuleren die aanhaken bij hun taal- en zorgbeleid en bij andere ondersteuningstrajecten
Coachingssessies op maat: een intake en 2 sessies op maat per school
Twee vormings- en intervisiemomenten: voor de kernteamleden van de 4 participerende scholen – motiverend om met nieuwe input aan de slag te gaan en erover uit te wisselen met andere scholen
Hospitatie bij andere school uit het project: scholen willen graag leren van elkaar – belangrijk om dit doelgericht te doen (geen vrijblijvend bezoek, maar vanuit gerichte leer- en kijkvragen)
Studenten betrekken: de bachelorproef doet ertoe (motivatie), studenten en werkveld leren van elkaar

Verwezenlijkingen

School 1: actieplan rond woordenschat en verhaalbegrip + leerkracht volgt postgraduaat leescoach (Odisee & Arteveldehogeschool) met praktijkonderzoek + pedagogische studiedag over woordenschatdidactiek en begrijpend luisteren + outcome wordt meegenomen in prioritaire nascholing rond taalintegratietrajecten
School 2: actieplan opgesteld rond woordenschatverwerving + leerkracht volgt postgraduaat leescoach (Odisee & Arteveldehogeschool) met praktijkonderzoek + volgend schooljaar focus op taal (leesscan + vorming rond prioriteiten die uit de leesscan naar voor komen)
School 3: actieplan rond woordenschatverwerving en hardopdenkend voorlezen (vorming daarrond tijdens personeelsvergadering)
School 4: pedagogische studiedag rond woordenschatverwerving vertrekkend vanuit de boeken van de Jeugdboekenmaand + outcome wordt meegenomen in prioritaire nascholing rond taalintegratietrajecten

Goede praktijken

Thema opbouwen rond/vanuit een prentenboek
Thematafel bewuster gebruiken en woordenschatroutines inzetten
Pre-teaching bij het werken met prentenboeken in functie van verhaalbegrip en warme leerkracht-kindrelaties
Luisterstrategieën modelen via hardopdenkend voorlezen
Doordacht doelwoorden selecteren bij een BC, thema of project
Woorden voorbewerken, semantiseren, consolideren en controleren met behulp van woordenschatroutines, grafische modellen en coöperatieve werkvormen