Lezen bij jonge kinderen: effectief én leuk (Vives Noord)
Hogeschool Vives Noord legde de focus op het samenspel tussen begrijpend lezen en luisteren in het basisonderwijs (en in een kinderdagverblijf). Ze vertrokken hierbij van deze vragen:
- Hoe leer je jonge kinderen effectieve lees- en luisterstrategieën aan via boeiende teksten en verhalen die we meermaals herhalen in korte leesactiviteiten? Kunnen we via Close Reading/Listening àlle leerlingen beter bereiken?
- Hoe kan je als leraar/stagiair lees- en luisteractiviteiten doelgericht voorbereiden?
We ontwikkelden een tool die hierbij ondersteunend kan zijn. Je kan er alles over terugvinden op www.closereading.be
Een lerarenopleider: “Lessen begrijpend lezen geven blijft een complexe aangelegenheid. De ontwikkelde website kan studenten hierbij ondersteunen. Training en oefening is echter nodig. Het is een vaardigheid die je onder de knie moet krijgen. Studenten vinden het soms zelf moeilijk om teksten grondig te analyseren. Ook op dit vlak kan de website helpen.”
Een peuterleidster: “Ik wil niet meer anders werken dan via Close Listening. Het herhaald voorlezen heeft een positief effect op verschillende vlakken. Zeker anderstalige leerlingen nemen veel woordenschat op. Als ze de eerste keer niet alles begrijpen, dan is dat zeker na de derde keer wel het geval. Je kunt steeds dieper ingaan op gevoelens van personages en op probleemstellingen van het verhaal. Vroeger werkte ik ook al 2, 3 weken met eenzelfde prentenboek, maar dat was veeleer “rond” het boek werken. Nu gaan we in op de tekst zelf.”
Bekijk hier de beknopte voorstelling van het projectplan van deze hogeschool (Show & Tell – Kick-off en netwerkevent KKGK 11 mei 2022).
Output van het project
Lees hier een good practice over hoe de website www.closereading.be tot stand gekomen is en over hoe de website een hulp kan zijn om lessen effectiever te ontwerpen.
Lees hier getuigenissen over Close Reading en de website.
Uitgebreide beschrijving van project
De feiten zijn glashelder: recente onderzoeken en rapporten blijven aangeven dat het niveau van begrijpend lezen in de Vlaamse basisscholen erop achteruitgaat. Leerlingen doorgronden een tekst moeilijk en komen zo onvoldoende tot tekstbegrip. De nood aan een effectieve didactiek van begrijpend lezen dringt zich op.
We legden in dit onderzoek de focus op het samenspel tussen verdiepend lezen en luisteren in zowel het lager onderwijs als het kleuteronderwijs.
Hoe leer je (jonge) kinderen effectieve lees- en luisterstrategieën aan via boeiende teksten en verhalen? Hoe leren kinderen intensief en diepgaand complexe teksten begrijpen? Kan dat ook in functionele contexten zoals bijvoorbeeld lessen wereldoriëntatie? Kunnen we via Close Reading/Listening alle leerlingen beter bereiken? Hoe kan je als leraar/stagiair lees- en luisteractiviteiten doelgericht en effectief voorbereiden?
We ontwikkelden een tool, een website die hierbij ondersteunend kan zijn. Je kan er alles over terugvinden via deze link: www.closereading.be
Je vindt op de website een didactisch kader dat gebaseerd is op wetenschappelijke inzichten over wat werkt. Het kan een instrument zijn om de lessen kwalitatiever vorm te geven. In vier stappen denk je vooraf na over de tekst, het leesdoel, de leesstrategieën en een geschikte didactische aanpak. Bij die aanpak is een goede instructie cruciaal met veel aandacht voor modeling. Daarnaast bieden we ook inspiratie en good practices waarmee je meteen aan de slag kunt gaan. De website richt zich tot peuter-of kleuteronderwijzers en onderwijzers in het lager onderwijs. Je vindt er voor elke doelgroep uitgewerkte voorbeelden.
We testten deze manier van werken uit in basisscholen (kleuteronderwijs en lager onderwijs) en in een kinderdagverblijf (peuters). Hoewel de proefcontext nog eerder beperkt was stelden we toch al leereffecten vast op het hanteren van lees- en luisterstrategieën. Bovendien gaven zowel de kinderen als de mentoren en studenten aan het fijn te vinden om zo intensief met teksten bezig te zijn.
Tot slot integreerden we het gebruik van de website in onze Educatieve Bacheloropleidingen Leraar Lager Onderwijs én Kleuteronderwijs in de vakdidactiek Nederlands. We willen studenten trainen om enerzijds zelf goede tekstanalyses te maken en anderzijds activiteiten lezen en luisteren effectief te ontwerpen. Dit kadert in de uitrol van een nieuw curriculum binnen onze opleidingen. Verder is het onze ambitie om in de toekomst de inzichten ruimer te delen met vakdocenten zodat we verdiepend lezen en luisteren kunnen bevorderen in verschillende leerdomeinen.